Nog voordat duidelijk is wie de verdachte van de moord op de 17-jarige Lisa nou precies is, breekt een discussie los over het asielbeleid en de veiligheidsrisico’s die nieuwkomers met zich meebrengen. Maar wat zeggen de criminaliteitscijfers eigenlijk over asielzoekers?
,,Waarom durft niemand te benoemen dat Nederland geen mannenprobleem heeft, maar een immigratieprobleem,” vraagt PVV-leider Geert Wilders zich op X af, daags na het tragische overlijden van Lisa uit Abcoude. Daarmee reageert hij enerzijds op de populaire actie ’Wij eisen de nacht op’, gestart door vrouwen die zich zorgen maken over seksuele intimidatie en geweld tegen vrouwen en meiden en waarbij binnen no-time honderdduizenden euro’s werden opgehaald.
Wilders richt zich liever op de achtergrond van de verdachte: een asielzoeker die in een azc in Amsterdam werd gearresteerd. Verder is de identiteit van de man nog altijd in nevelen gehuld: het Openbaar Ministerie zegt de nationaliteit en leeftijd van de man nog niet met zekerheid te kunnen melden.
PVV-voorman Wilders: ’Hel voor vrouwen door open grenzen’
,,Goedpraters van open grenzen hebben de hel voor vrouwen hier zelf gecreëerd,” klinkt het fel van de PVV-voorman, die tijdens de verkiezingscampagne zoveel mogelijk de nadruk op asiel wil leggen. De BBB schrijft dat de arrestatie ’woestmakend’ is. ,,Nederland geeft opvang, zorg en veiligheid op een COA-locatie. In ruil daarvoor word je verdacht van moord en (seksueel) geweld.”Raadsels rond verdachte moord Lisa (17): ’Identiteit niet honderd procent vastgesteld’
Het werpt de vraag op: zijn asielzoekers echt zo vaak de pleger van misdrijven? Van de 106.000 mensen die vorig jaar enige tijd in een asielzoekerscentrum woonden, werd een klein deel verdacht van een misdrijf. Het ging in 2024 om 3,7 procent van de mannelijke bewoners en 0,4 procent van de vrouwen, blijkt uit een jaarlijkse rapportage van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum (WODC). Anders gezegd: het overgrote deel van de asielzoekers wordt niet in verband gebracht met criminaliteit.
Mannelijke asielzoekers oververtegenwoordigd in misdaadcijfers
Mannelijke asielzoekers zijn daarmee wel ruim oververtegenwoordigd in de misdaadcijfers, want van de gehele Nederlandse bevolking was 0,8 procent verdachte van een misdrijf. Experts wijzen erop dat asielzoekers relatief vaak jonge mannen zijn met weinig opleiding, twee groepen die vaker worden verdacht van een misdrijf. Daarom worden de cijfers geregeld gecorrigeerd voor leeftijdsopbouw en geslacht en worden de verschillen aanzienlijk kleiner.
,,Voor burgers is dat eigenlijk irrelevant. Die willen gewoon minder misdaad,” schrijft demograaf Jan van de Beek in zijn boek Migratiemagneet Nederland. ,,Je kunt bijvoorbeeld wel de hoge criminaliteit onder een bepaalde groep asielzoekers ’weg-corrigeren’ omdat het overwegend laagopgeleide, kansarme jongemannen zijn, maar dat neemt niet weg dat het dan nog steeds een slecht idee is om veel laagopgeleide, kansarme, jonge, mannelijke asielzoekers uit die groep toe te laten.”Jonge Syriërs zorgen nu voor problemen in Den Bosch: ’Plots veel gewelddadiger en asocialer geworden’
Veel vermogensdelicten als diefstal en inbraak, maar dalende trend
Van welke strafbare feiten worden criminele asielzoekers zoal verdacht? Vorig jaar ging het in 4000 gevallen (68 procent van het totaal) om ’vermogensmisdrijven’: dat zijn zaken als diefstal, inbraak en heling. Er waren bovendien 815 registraties van geweldsdelicten, iets meer dan helft daarvan betrof mishandelingen.
Asielzoekers werden vorig jaar 85 keer gelinkt aan seksuele delicten, het jaar ervoor ging het om 100 onderzochte voorvallen van seksuele misdaden als aanranding of verkrachting. Moord komt weinig voor: in 2024 noteerde het WODC ’minder dan 5 voltooide levensdelicten’. ,,Dat ligt lager dan in eerdere jaren.”
Het totale aantal azc-bewoners dat vorig jaar verdacht werd van een misdrijf daalde eveneens ten opzichte van 2023, met 13 procent.
Waarom belandt de ene nationaliteit vaker in de criminaliteit dan de ander?
Van de Beek benadrukt in zijn boek dat criminaliteit ’een zeldzaam verschijnsel is’ en dat is dus ook het geval onder nieuwkomers. ,,Ook al is een bevolkingsgroep oververtegenwoordigd, dan nog zal het overgrote deel van die bevolkingsgroep niet crimineel zijn. Oververtegenwoordiging mag dus niet vertaald worden naar uitspraken in de trant van ’het zijn allemaal criminelen’.”
Tegelijkertijd zijn er wel verschillen tussen groepen asielzoekers. Hoe valt dat te verklaren? Uit recent onderzoek blijkt dat bij ’asielzoekers met een kleine kans op asiel’ grotere risico’s bestaan dat ze betrokken raken bij een incident of misdrijf. Het kan helpen verklaren waarom asielzoekers uit bepaalde landen, samengevat als ’veiligelanders’, veel vaker voorkomen in de misdaadcijfers.
Neem Algerijnse asielzoekers. Ze vormen maar een klein deel van de totale instroom, toch had bijna een kwart van alle asielzoekers die in 2024 werden verdacht van crimineel gedrag de Algerijnse nationaliteit. Vergelijkbare statistieken bestaan voor Marokkaanse en Tunesische asielzoekers, nog twee groepen die maar weinig kans hebben op asiel.
